Fréttatilkynning frá Leiðsögn – stéttarfélagi leiðsögumanna                             

Leiðsögumenn huldufólk í íslenskri ferðaþjónustu? 

Nánast engum leiðsögumanni sagt upp og fáir í hlutastarfi!!?                       

Reykjavík, 8.apríl 2020

Þetta hljómar eins og góðar fréttir í ástandi þar sem nánast öll ferðaþjónusta liggur niðri vegna Covid 19 en þegar betur er að gáð er reyndin önnur. Leiðsögumenn sem starfsstétt er nánast réttindalaus og má líkja stöðu þeirra við daglaunamenn hér á árum áður.  Þá hafa undiboð tíðkast og í stað menntaðra leiðsögumanna fengnir til verksins erlendir hópstjórar á lægri launum. Ótrúlegt en satt, þetta voru kjörin á mesta uppgangstímabili í sögu íslenskrar ferðaþjónustu! Í dag er engin vinna í boði, réttur til atvinnuleysisbóta tvísýnn og hlutastarfaleiðin frostahillingar.

Grunnur veikrar stöðu þessarar vel menntuðu stéttar er meingallað ráðningssamband við atvinnurekendur. Flestir leiðsögumenn eru ferðaráðnir, ákveðnar klukkustundir á dag og starfa oft fyrir margar ferðaskrifstofur. Þeir hafa engan uppsagnarrétt og atvinnuöryggi er ekkert. Hægt er að fella niður ferð með allt að 24 stunda fyrirvara og situr leiðsögumaður uppi með skaðann. Leiðsögumenn starfa um kvöld og nætur, helgar, jól, páska og eru oft langdvölum burtu frá heimili sínu en við mat á starfshlutfalli hafa ferðaskrifstofur farið sína leiðina hver. Niðurstaðan er sú að afar fáir leiðsögumenn ná fullum atvinnuleysisrétti og munu sitja uppi með skertar atvinnuleysisbætur langt undir lágmarksframfærslu viðmiðum út árið því ekki er líklegt að margir ferðamenn slæðist hingað á næstunni.  

Talsverður fjöldi sk.ferðaráðinna“ leiðsögumanna hefur þó starfað lengi hjá sama fyrirtæki og uppfyllir  skilyrði laga nr. 19/2003 um tímabundna ráðningu starfsmanna að hafa starfað hjá sama fyrirtæki í tvö ár eða lengur samfellt með eðlilegum hléum. Þessir leiðsögumenn eiga lögum samkvæmt sama rétt á launuðum uppsagnarfresti og þar af leiðandi einnig rétt á samningi um skert starfshlutfall og hlutabætur.  Í 4.gr. þessara laga segir „Starfsmaður með tímabundna ráðningu skal hvorki njóta hlutfallslega lakari starfskjara né sæta lakari meðferð en sambærilegur starfmaður með ótímabunda ráðningu að þeirri áðstæðu einni að hann er ráðinn tímabundið nema það sé réttlætanlegt á grundvelli hlutlægra ástæðna.” 

Fá fyriræki hafa virt þennan rétt leiðsögumanna og þeir sem fengið hafa hlutabætur eru nær eingöngu ökuleiðsögumenn, í flestum tilfellum karlmenn. 

Staða leiðsögumanna er því grafalvarleg, tekjutapið algjört, fyrirsjáanlegt atvinnuleysi um langa hríð og skertar eða litlar bætur þrátt fyrir að þetta fólk hafi borgað sína skatta og skyldur í sameiginlega sjóði landsmanna. 

Nánari upplýsingar: 

1. Pétur Gauti Valgeirsson, formaður Leiðsagnar stéttarfélags leiðsögumanna, gsm: 8619617 

2. Sigríður Guðmundsdóttir, í stjórn Leiðsagnar, gsm: 891 9917

3. Svanbjörg H. Einardsdóttir, í stjórn Leiðsagnar, gsm: 895 6388

 Fylgigögn: 1. Punkar um stöðuna 2. Umsögn um breytingar á lögum um atvinnuleysistryggingar þskj. 1128 – 664 3. Bréf til fyrirtækja með leiðsögumenn í starfi 4. Launatafla leiðsögumanna

Gott viðtal við Pétur Gauta, formann Leiðsagnar, þar sem hann ræðir hina grafalvarlega stöðu sem nær allir leiðsögumenn eru nú i á þessum fordæmalausu tímum.

Sjá viðtal við Pétur Gauta á RUV

Af aflögufærum fyrirtækjum

Misjafnt hafast fyrirtækin að þessa dagana og misjöfn er staða þeirra. Brim ákveður að greiða út 1800 milljónir í arð á sama tíma og Nettó veitir starfsfólki sínu kaupauka. Verslunarfólk eins og fleiri er undir gríðarlegu álagi og það reynist mörgum erfitt að mæta í vinnuna þessa dagana vegna sýkingarhættu. Brim er eitt þeirra fyrirtækja sem er talið þjóðhagslega mikilvægt og starfar þess vegna á undanþágu frá samkomubanninu. Starfsfólk þar leggur sig því í meiri hættu en aðrir þar sem fólk er að umgangast fleiri í vinnunni en heilbrigðisyfirvöld telja almennt skynsamlegt. Að virða það við starfsfólk væri nærtækara en huga að arðgreiðslum á þessum tímum.

Að þrýsta á um flatar lækkanir mótframlags í lífeyrissjóð eða frystingu launahækkana fyrir allan vinnumarkaðinn er með miklum ólíkindum. Sum fyrirtæki þurfa vissulega stuðning á meðan önnur eru sannanlega aflögufær. Við þurfum nú að anda rólega og vera þess fullviss að þau úrræði sem þegar hefur verið gripið til nýtist fyrirtækjum og launafólki með sanngjörnum hætti.

Á fundi sínum í dag samþykkti miðstjórn ASÍ áskorun til stjórnvalda að tryggja afkomu viðkvæmra hópa sem núverandi úrræði vegna Covid-19 grípa ekki. Þetta er fólk sem þarf að fara í sóttkví vegna undirliggjandi sjúkdóma, barnshafandi konur og fólk sem verður tekjulaust vegna samkomubannsins. ASÍ hefur áður vakið athygli stöðu þessara hópa. Nú þurfa stjórnvöld að bregðast hratt og örugglega við.

Farið vel með ykkur og góða helgi,

Drífa

Ráðningarréttindi leiðsögumanna

Leiðsögn – stéttarfélag leiðsögumanna - hefur fengið upplýsingar þess efnis að leiðsögumönnum með ótímabundna ráðningu hafi verið sagt upp störfum án þess að hafa verið boðið hlutastarf skv. nýsamþykktum lögum. Hvetur Leiðsögn þá til að gæta réttar síns í þessum efnum og fara þess á leit við vinnuveitanda sinn að fá ráðningu í hlutastarf með þeim réttindum sem hún veitir.

Þá hefur leiðsögumönnum sem starfað hafa samfellt árum saman hjá sama aðila skv. svokallaðri ferðaráðningu verið sagt upp störfum eða áður áætluð verkefni þeirra felld niður án þess að þeir njóti uppsagnarréttar og uppsagnarfrests. Með þessu eru þeir ekki aðeins sviptir launum en einnig útilokaðir frá því að geta notið hlutastarfsbóta skv. ný samþykktum lögum.

Leiðsögn telur að um þessi störf gildi lög nr. 19/2003 um tímabundna ráðningu starfsmanna að því er varðar þá sem uppfylla skilyrði laganna. Í 4.gr. þessara laga segir „Starfsmaður með tímabundna ráðningu skal hvorki njóta hlutfallslega lakari starfskjara né sæta lakari meðferð en sambærilegur starfmaður með ótímabunda ráðningu að þeirri áðstæðu einni að hann er ráðinn tímabundið nema það sé réttlætanlegt á grundvelli hlutlægra ástæðna.” 

Fjöldi „ferðaráðinna”  leiðsögumanna uppfyllir þau skilyrði sem lögin setja þ.e. að hafa starfað hjá sama fyrirtæki í tvö ár eða lengur samfellt með eðlilegum hléum. Þessir leiðsögumenn eiga lögum samkvæmt sama rétt á launuðum uppsagnarfresti og þeir fastráðnir eru og þar af leiðandi einnig rétt á samningi um skert starfshlutfall og hlutabætur. Vanræksla á því að ganga formlega frá ótímabundnum samning, sbr. 5. gr. laganna getur ekki orðið til þess að skerða ótvíræðan rétt starfsmannsins skv. 4. gr. þeirra.

Leiðsögn hefur beint því til launagreiðenda leiðsögumanna að þeir láti ferðaráðna leiðsögumenn njóta þess réttar sem þeim ber samkvæmt tilvitnuðum lögum og vonar að þeir verði við þeirri ósk með því að leiðsögumaður sem uppfyllir skilyrði laganna fái annað hvort a) uppsagnarfrest á launum í samræmi við það sem gildir um fastráðna starfsmenn eða b) við hann gerður ótímabundinn samningur um hlutastarf.

Að gefnu tilefni skal bent á að óheimilt er að segja manni upp störfum og semja við hann um hlutastarf í uppsagnarfrestinum. Til þess að fá bætur frá VMST vegna minnkunar starfshlutfalls verður að vera í gildi ótímabundinn ráðningarsamningur.