|
|
Kæru leiðsögumenn.
Samkvæmt nýjustu fréttum virðist pestin illskæða vera heldur að gefa eftir. Gangi það eftir ætti lífið aftur að verða orðið nokkuð eðlileg með vorinu og í ljósi þessa ætla yfirvöld létta sóttvörnum í áföngum. Það kveikir þá von að ferðaþjónustan taki vel við sér og samkvæmt núverandi spám gæti ferðamannafjöldinn farið yfir milljónina þetta árið, en ferðamenn voru um sjö hundruð þúsund í fyrra. Við getum því leyft okkur að vera nokkuð bjartsýn og farið að hlakka til að komast aftur á kreik með okkar góðu erlendu gesti.
Stjórn Leiðsagnar ákvað að halda heils dags vinnufund þann 17. janúar síðastliðinn til að ræða ýmis hagsmunamál leiðsögumanna og leggja línurnar fyrir árið. Fundurinn var afar árangursríkur og verður fundargerðin birt á vef félagsins innan tíðar.
Meðal efnis var vinna við að uppfæra siðareglur Leiðsagnar. Drög að þeim liggja fyrir og þau hafa fengið umfjöllun hjá samstarfsaðila félagsins í þessu máli, Siðfræðistofnun Háskóla Íslands. Stjórnin vinnur þær nú áfram, kynnir þær á félagsfundi sem áætlað er að halda þegar aðstæður vegna pestarinnar leyfa það og loks verða þær lagðar fyrir næsta aðalfund til umræðu og vonandi samþykktar. Það er afar mikilvægt að þær séu skýrar og ferlar traustir, ekki síst í viðkvæmum málum eins og kynferðislegri áreitni.
Vinna Lagabreytinganefndar er komin á fulla ferð, nefndin er að fara yfir þær lagabreytingatillögur sem bárust fyrir síðasta aðalfund, setja saman drög að tillögu sem vonandi verða til bóta fyrir alla félagsmenn. Þau verða kynnt félagsmönnum og óskað eftir breytingatillögum og loks verður lokatillaga lögð fyrir aðalfund sem haldinn verður í apríl ef aðstæður leyfa.
Það er mér sérstök ánægja að tilkynna að launareiknivél sú sem hefur verið í smíðum um nokkurt skeið er nú tilbúin og er aðgengileg á vefsíðu félagsins, https://www.touristguide.is/ , svæði sem nefnist Félagavefur efst í hægra horninu. Þar geta fullgildir félagsmenn skráð sig inn með rafrænum skilríkjum með farsíma eða öðrum tölvubúnaði (líkt og þegar kosið var á síðasta aðalfundi), slegið inn ýmsar forsendur og fengið út hvað þeim ber að fá greitt í laun ásamt launatengdum gjöldum, hvort sem viðkomandi er launþegi eða verktaki.
Það er mikilvægt að hlusta á raddir félagsmanna. Skrifstofunni og einstökum stjórnarmönnum berast fjölmargar fyrirspurnir og ábendingar og er reynt að svara þeim eftir föngum. Til að sýna þessa stefnu enn betur í verki mun ég verða með síma- og viðtalstíma á næstunni og verður sá fyrsti fimmtudaginn 10. febrúar frá kl. 11-13. Fólk getur þá pantað tíma fyrirfram á skrifstofunni í síma 588.86.70 eða sent mér póst á This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.. Símanúmer í símatímanum er 772.55.59. Ég hvet félagsmenn eindregið til að hafa samband við mig á þessum tíma, hvort sem það varðar málefni félagsins eða starf þeirra sem leiðsögumanna. Farið verður með öll erindi sem trúnaðarmál.
Ég minni loks félagsmenn á að greiða fagdeildargjöldin sem nú hafa verið send í heimabanka fyrir næstu mánaðarmót (gjalddagi) og tryggja jafnframt að vinnuveitendur ykkar greiði félagsgjöld til Leiðsagnar. Fagdeildargjaldið og stéttarfélagsgjöldin veita félagsmönnum ýmis réttindi, aðgang að fræðslu og þjónustu félagsins, þetta eru tekjulindir Leiðsagnar og gera okkur leiðsögumönnum kleift að efla okkur og styrkja á margvíslegan hátt, faglega og félagslega.
Kærar kveðjur,
Friðrik Rafnsson
formaður Leiðsagnar-stéttarfélags leiðsögumanna.
Fyrir nokkrum árum kom hingað til lands einn af merkustu rithöfundum hins frönskumælandi heims, Patrick Chamoiseau. Hann er frá eyjunni Martinique í Karíbahafinu, stað sem einkennist af fallegu landslagi, bláum sjávarlónum og pálmatrjám og er því afar vinsæl meðal ferðamanna, einkum Frakka, enda er eyjan í þeirra eigu og íbúar hennar tala kreólsku og frönsku. Fyrir okkur hér á norðurhjara veraldar er slík eyja auðvitað nánast Paradís og vissulega mun hún vera það, en rétt eins og hér geta náttúruöflin minnt hressilega á sig því hvirfilbylir eru árvissir atburðir og þar er einnig virkt eldfjall, La Montagne Pelée, þar sem gríðarlegt sprengigos varð árið 1902 með þeim afleiðingum að fimmtungur íbúanna lést, eða um þrjátíu þúsund manns. Íbúar þessarar eldfjallaeyju hafa því gengið í gegnum miklar náttúruhamfarir sem hafa mótað menningu þeirra og sögu rétt eins og við þekkjum hérlendis. En fleira tengir okkur saman, til dæmis sagnamenningin.
Sagnabrunnar
Ég var svo heppinn að fá að skreppa með Chamoiseau í nokkrar ferðir um landið okkar og þá sem endranær var áhugavert að heyra hvað vakti helst athygli hins erlenda gests. Mér er minnisstætt að hann tók meðal annars eftir enn einu atriði sem tengir saman eyjarnar tvær, Ísland og Martinique. Þar eins og hér er fátt um glæsilegar hallir, kastala og kirkjur frá ýmsum tímum eins og sjá má í Frakklandi og um alla Evrópu, mannvirki sem búa yfir merkri sögu. Á Martinique eins og hér er hins vegar aragrúi náttúrufyrirbæra, fjöll, fossar, uppsprettur, klettar og klungur sem tengjast sögum. Yfirlætislausir sögustaðir eða sagnabrunnar í orðsins fyllstu merkingu. Sögur sem sprottnar eru af þessum stöðum hafa verið sagðar mann fram af manni. Munnlega geymdin gæddi þá lífi öldum saman og gerir enn, jafnvel eftir að sumar þessara sagna voru skráðar á bækur. Staður kveikti frásögn og gerir enn.
Skapandi ferðamennska
Enda þótt við höfum mun lengri rithefð en íbúar Martinique er þetta að mörgu leyti ekki ósvipað hér og þar. Við státum vissulega af nokkrum myndarlegum mannvirkjum en sagnamennskan er engu að síður undirstaða menningar okkar. Það er vissulega gaman og fallegt að aka til dæmis um Borgarfjörðinn, Skagafjörðinn og Fljótshlíðina, en sá leiðsögumaður sem fer þar um með hóp af ferðamönnum án þess að minnast til dæmis á Eglu, Grettlu og Njálu er sannarlega ekki að standa sig. Og alltaf er gaman að segja frá manninum sem komst undan óvinum sínum með því að fara á handahlaupum upp á Eiríksjökul, frá Bárði Snæfellsás, hóffari Sleipnis sem við köllum Ásbyrgi, dröngum sem eru leifar af tröllum sem urðu að steini, o.s.frv. Flestir leiðsögumenn rekja frásagnir úr Íslendingasögunum og þjóðsögunum en útskýra einnig jarðfræðina og tvinna þannig saman skemmtun og fróðleik. Sagnamennskan er hlut af menningararfi okkar og snar þáttur í því sem stundum er kallað menningartengd ferðamennska. Það mætti jafnvel ganga lengra og kalla þetta skapandi ferðamennsku.
Samspil náttúru og menningar
Talið er að um áttatíu prósent erlendra ferðamanna komi hingað til lands til að skoða náttúruna og njóta hennar. Um tuttugu prósent koma hingað vegna menningarinnar. Ég leiðsegi til dæmis mestmegnis frönskum eða frönskumælandi ferðamönnum. Náttúran, frelsið og víðáttan er vissulega aðal aðdráttaraflið, en langflestir þessara ferðamanna hafa aukinheldur lesið bækur eftir Arnald Indriðason, Auði Övu Ólafsdóttur, Jón Kalman Stefánsson eða Ragnar Jónasson, séð íslenskar kvikmyndir eða sjónvarpsþætti og/eða sótt tónleika með Björk, Sigurrós, Barða Jóhannssyni, o.s.frv.
Gæfuspor fyrir land og þjóð
Menningin er því snar þáttur í því að fólk ákveður að koma hingað, skoða landið og kynnast þessari undarlegu eyþjóð. Hingað komið hefur það mjög marga góða valkosti í menningarmálum en ég held að við gætum gert enn betur í að tvinna saman menningu og náttúru, leggja jafnvel meiri áherslu á menninguna sem slíka og sinna menningarsinnuðum ferðamönnum enn betur. Í því liggja gríðarleg sóknarfæri fyrir ferðaþjónustuna um land allt. Fjölmargar skýrslur hafa verið skrifaðar um þetta efni á vegum ríkis og sveitarfélaga undanfarna áratugi og ýmislegt gott hefur verið gert. En betur má ef duga skal nú þegar ferðaþjónustan fer vonandi að rétta aftur úr kútnum. Því fagna ég sérstaklega að ríkisstjórnin skuli hafa ákveðið að setja menningar- og ferðamál undir eitt ráðuneyti sem nú er í mótun. Vonandi er það gæfuspor fyrir land og þjóð. Loks vil ég óska ráðherra, Lilju Alfreðsdóttur, innilega til hamingju með embættið, óska henni velfarnaðar og lýsi áhuga okkar leiðsögumanna, framlínufólksins í ferðaþjónustunni, á að leggja okkar af mörkum við mótun og framkvæmd stefnu sem felst í aukinni áherslu á menningarknúna ferðaþjónustu.
Friðrik Rafnsson, formaður Leiðsagnar-stéttarfélags leiðsögumanna.
(Grein þessi birtist í Fréttablaðinu fimmmtudaginn 10. janúar 2022.)
Laugardaginn 15. janúar birtist eftirfarandi grein eftir formann Leiðsagnar í Morgunblaðinu:
Eitt af því sem gjarnan er rætt varðandi ferðaþjónustuna er nauðsyn þess að hún sé samkeppnishæf. Ferðaþjónusta sé alþjóðlegt fyrirbæri og því verði íslensk ferðaþjónustufyrirtæki að geta boðið verð og gæði sem laði ferðamenn hingað til lands. Verð og gæði verði að haldast í heldur, annars missum við af lestinni og þjóðarbúið verði af gríðarlegum tekjum.
Allt er það nú gott og blessað, en þegar samkeppnishæfni landsins í ferðaþjónustunni er til umræðu er viðkvæði okkar ágætu en fráleitt óskeikulu hagspekinga mjög oft það að halda verði launum niðri ella fari illa. En lífið er ekki excel-skjal. Hvernig væri að sýna aðeins meiri metnað og hugsa um gæðin og fagmennskuna?
Á ágætum morgunfundi um framtíð ferðaþjónustunnar sem Samtök ferðaþjónustunnar, KPMG og Íslenski ferðaklasinn efndu til þann 11. janúar síðastliðinn var rætt um að Ísland stæði sterkt að ýmsu leyti og hefði alla burði til að draga til sín aukinn fjölda ferðamanna bæði fljótt og vel þegar covid-19 slotar, vonandi á næstu mánuðum. Þar kæmi til jákvætt orðspor landsins, öryggi, fámenni, falleg og heillandi náttúra, mögnuð og fjölbreytt menning, o.fl. Ýmsir óvissuþættir væru einnig framundan, meðal annars óvissa um það hversu hratt faraldurinn fjaraði út í heiminum, óvíst væri um ferðavilja fólks, en líka að framundan væru kunnuglegir óvissuþættir ferðaþjónustufyrirtækja, eins og gengi krónunnar og aukinn launakostnaður. Enn einn óvissuþátturinn sem nefndur var er það hvernig ganga muni að fá fólk sem undanfarið hefur snúið til annarra starfa aftur til að vinna í ferðaþjónustunni þegar hún kemst aftur á flug, eins og spáð hefur verið.
Gæði og fagmennska eru meginþættirnir í samkeppnishæfni ferðaþjónustunnar. Langflestir íslenskir leiðsögumenn, framlínufólkið í ferðaþjónustunni, eru háskólamenntaðir á ýmsum sviðum og hafa auk þess bætt við sig leiðsögunámi. Leiðsögumenn eru með öðrum orðum sérfræðingar á sínu sviði, endurmennta sig reglulega í öryggismálum og bera mikla alhliða ábyrgð gagnvart erlendu gestunum okkar. Laun leiðsögumanna endurspegla hins vegar því miður ekki þann veruleika. Frá því faraldurinn skall á fyrir bráðum tveimur árum hafa fjölmargir reyndir og vel þjálfaðir leiðsögumenn horfið til annarra starfa þar sem laun eru hærri og atvinnuöryggi meira. Því getur orðið snúið fyrir ferðaþjónustufyrirtæki að fá hæfa og vel menntaða leiðsögumenn til starfa á næstu misserum.
Þess vegna er mikilvægt að ferðaþjónustan gangi á vit nýrra tíma af metnaði og skörungsskap með vel þjálfað og vel launað fagfólk í fararbroddi, fólk sem getur veitt erlendu gestunum okkar þá skemmtun, fróðleik og öryggi sem þeir eiga skilið.
Gleðilegt nýtt ár kæru leiðsögumenn og takk fyrir það liðna.
Nýliðið ár var ærið sérstakt fyrir okkur öll. Framan af árinu var óvissan algjör og flestir leiðsögumenn voru meira og minna verkefnalausir en þegar leið að sumri rættist heldur úr og sumarið reyndist nokkuð gott, meðal annars vegna þess að vel tókst að kljást við pestina og gos hófst á Reykjanesskaga.
Ný stjórn Leiðsagnar var kosin á aðalfundi félagsins í júní, hefur fundað reglulega og undanfarna mánuði hefur ötullega verið unnið að framfara- og hagsmunamálum félagsmanna, m.a. auka gagnsæi og efla samskipti innan félags sem utan, meðal annars með pistlum eins og þessum.
Haldið hefur verið þétt og skipulega utanum fjármál félagsins og eru þau nú í góðu horfi þrátt fyrir nokkuð tekjutap vegna pestarinnar. Starfshópur um breytingar á lögum félagsins hefur hafið störf rétt eins og ákveðið var á aðalfundinum og munu tillögur þess efnis verða lagðar fram til umræðu og vonandi samþykktar á næsta aðalfundi. Félagið hefur skipað fulltrúa sinn í starfshóp Menntamálastofnunar um menntun leiðsögumanna og mun niðurstaða starfshópsins væntanlega liggja fyrir með vorinu.
Unnið hefur verið skipulega að því að efla og styrkja tengslin við ýmsa aðila sem skipta leiðsögumenn miklu máli, svo sem Slysavarnafélagið Landsbjörg, Almannavarnir og Samtök ferðaþjónustunnar, auk þess sem rætt hefur verið við Félag fjallaleiðsögumanna um nánara samstarf og samvinnu. Þar skiptir miklu máli að gagnkvæmt traust ríki milli leiðsögumanna og þessara aðila, þannig náum við enn betur því markmiði sem hlýtur ævinlega að vera leiðarljós okkar: styrkja okkur faglega og þjóna farþegum okkar enn betur.
Innra starf félagsins og þjónusta við félagsmenn er einn af lykilþáttum starfseminnar og það er í sífelldri þróun. Þrennt ber hæst um þessar mundir. Starfshlutfall starfsmanns á skrifstofunni, Ragnheiðar Ármannsdóttur, hefur verið hækkað úr hálfu starfi í sjötíu og fimm prósent starf, sem þýðir aukin þjónusta af hálfu félagsins. Launareiknivél sem félagar geta nýtt sér verður sett inn á innri vef félagsins nú í janúar og hana geta félagsmenn nýtt sér til að ganga úr skugga um að laun og launatengd gjöld séu rétt reiknuð, hvort sem fólk starfar sem launþegar eða verktakar. Loks styttist í að langþráð félagatal verði sett á vef félagsins, en talsvert hefur verið kallað eftir því undanfarið. Ennfremur má nefna að ég hef ákveðið að vera með vikulega fasta viðtalstíma á skrifstofu félagsins að Stórhöfða 29 og eru félagsmenn hvattir til að hafa samband símleiðis eða mæta þangað með erindi sín og ábendingar, hvort sem það varðar félagið almennt eða einstök mál viðkomandi. Tilkynning um fyrirkomulag þessa verður send út á næstunni.
Stjórnir Sjúkrasjóðs og Endurmenntunarsjóðs Leiðsagnar hafa fundað reglulega á árinu og afgreitt fjölda umsókna, en meðal þeirra sem varða félagsmenn alla er að Fræðslunefnd hyggst á næstu mánuðum bjóða upp á sex örfyrirlestra um ýmis áhugaverð efni í samvinnu við Endurmenntun Háskóla Íslands.
Tvær breytingar urðu í stjórninni á árinu. Júlíus Freyr Theodórsson meðstjórnandi sagði af sér s.l. sumar sökum anna og skömmu fyrir jól tilkynnti Jakob S. Jónsson, ritari félagsins stjórn og trúnaðarráði að hann hefði af persónulegum ástæðum ákveðið að segja sig frá öllum trúnaðarstörfum á vegum Leiðsagnar. Ég vil fyrir hönd félagsins þakka þeim báðum mjög gott samstarf og óska þeim alls hins besta.
Við fögnum fimmtugsafmæli Leiðsagnar á þessu ári, en það var stofnað árið 1972. Vinna er þegar farin af stað undir forustu varaformannsins, Snorra Steins Sigurðssonar, til að fagna því með ýmsu móti sem verður tilkynnt innan tíðar, en allar tillögur og ábendingar frá félagsmönnum eru vel þegnar. Félagið á sér merka sögu, við getum verið stolt af því að vera hluti af þeirri sögu og nú er okkar að efla það enn frekar saman.
Veiruskrattinn herjar á landsmenn og heimsbyggðina sem aldrei fyrr þegar þessar línur eru skrifaðar. Þó virðist að sögn sóttvarnarlæknis og yfirvalda nokkur von um að sjái fyrir endann á þeim ósköpum á næstu mánuðum. Enda þótt slíkar spár hafi heyrst áður á undanförum misserum leyfi ég mér að vera hóflega bjartsýnn í upphafi þessa árs.
Kæru leiðsögumenn, við erum vön að leiða farþega okkar áfram við ýmsar, oft afar erfiðar aðstæður en skila þeim heilum á áfangastað. Það eru væntanlega nokkrir skaflar framundan hjá okkur en vonandi lagast ástandið á útmánuðum þegar sól tekur á hækka á lofti. Þá verðum við til þjónustu reiðubúin, tökum vel og faglega á móti erlendu gestunum okkar og leggjum okkar að mörkum til að endurreisa ferðaþjónustuna.
Ég vil að lokum ítreka óskir mínar um gleðilegt nýtt ár og vona að það verði ykkur öllum gott og gjöfult.
Kær kveðja,
Friðrik Rafnsson
formaður Leiðsagnar – stéttarfélags leiðsögumanna
PS: Ný launatafla tók gildi 1. janúar sl. og gildir hún þar til samið hefur verið á ný, en núverandi samningur rennur út í nóvember. Hér er hlekkur á núgildandi launatöflu: https://www.touristguide.is/images/Launatafla_2022.pdf
Síðasti fundur Sjúkrasjóðs Leiðsagnar 2021 verður haldinn fimmtudaginn 16. desember. Allar umsóknir vegna réttinda ársins 2021 verða að berast fyrir kl. 17:00, 15. desember 2021.
Sótt erum á heimasíðu Leiðsagnar: touristguide.is => Sjóðir og styrkir => umsókn í sjúkrasjóð
Reglur Sjúkrasjóðs: https://www.touristguide.is/index.php/sjukrasjodhur/reglugerdh-sjukrasjodhs
Next meeting of Leiðsögn Sickness fund will be held December 16th. This is the last meeting of 2021. All applications for 2021 allocations have to be submitted before 17:00, December 15th 2021.
Application form can be found at Leiðsögn website: touristguide.is => Sjóðir og styrkir => umsókn í sjúkrasjóð
Regulation of the Sickness Fund:
Norræni Lýðháskólinn í Genf, Genfarskólinn er ætlaður virkum félagsmönnum í stéttarfélögunum. Gert er ráð fyrir því að umsækjendur hafi áhuga á alþjóðamálum verkalýðshreyfingarinnar. Æskilegt er að þeir hafi sótt fræðslustarf verkalýðshreyfingarinnar og þekki til starfsemi stéttarfélaganna og samtaka þeirra hér á landi. Aðild að Genfarskólanum eiga MFA-samböndin í Svíþjóð, Noregi, Danmörku, Finnlandi og hér á landi. Skólinn er haldinn samhliða Alþjóðavinnumálaþinginu í Genf og dregur nafn sitt af því. Nemendur kynnast þinghaldinu og Alþjóðavinnumálastofnuninni ILO. Stofnunin starfar að vinnumálum á vegum Sameinuðu þjóðanna. Fulltrúar á ILO-þinginu eru frá stjórnvöldum, atvinnurekendum og samtökum launafólks um allan heim. Þátttakendur kynnast norrænu samstarfi á vettvangi ILO og geta kynnt sér ýmis alþjóðasamtök verkalýðshreyfingarinnar sem starfa í tengslum við ILO.
Genfarskólinn hefst 24. apríl í Brussel í Belgíu
Að því loknu tekur við fjarnám sem stendur þar til þátttakendur fara út í lok maí.
Fornámskeið: 24.-29. apríl í Brussel
Fjarnám er á milli fornámskeiðs og aðalnámskeiðs
Aðalnámskeið: 28. maí – 12. júní í Genf
Þátttakandi þarf að taka þátt í öllum þremur hlutum námsins.
Námið fer fram í blöndu fjarnáms, staðnáms, fyrirlestra og hópastarfs ásamt því að þátttakendur fylgjast með fundum Alþjóðavinnumálaþingsins og nefndarstarfi þess. Nauðsynlegt er að umsækjandi hafi gott vald á einu norðurlandamáli og hafi auk þess góða enskukunnáttu.
Íslensku þátttakendurnir á Genfarskólanum hafa verið tveir undanfarin ár, einn frá ASÍ og einn frá BSRB. Þeir hafa sótt fundi hér á landi, sem haldnir hafa verið til undirbúnings þátttöku í skólanum. Kynningarfundir verða haldnir í byrjun mars þar sem þátttakendur munu m.a. hitta fulltrúa Íslands sem sækja ILO þingið, ásamt þátttakendum síðasta árs.
Námskeiðsgjöld, gisting og flugfargjöld eru greidd fyrir einn þátttakanda hjá hvorum samtökum fyrir sig (ASÍ og BSRB). Ekki eru greiddir dagpeningar meðan á dvölinni stendur en greiddur er út styrkur að upphæð 90 þúsund krónur.
Í viðhengi má finna nánari upplýsingar um ferlið og hlekk á umsóknina sjálfa.
Umsóknarfrestur er til 10. desember nk. Í janúar verður svo tilkynnt hverjir hreppa hnossið.
Nánari upplýsingar má finna á vef Genfarskólans.
Leiðsögn - stéttarfélag leiðsögumanna lýsir fyrir hönd félagsmanna yfir áhyggjum af því hrottalega dýraníði sem sumir íslenskir hrossabændur hafa gert sig seka um og fjallað hefur verið um í fréttum undanfarna daga. Leiðsögumenn hafa það hlutverk að fræða erlendu gestina okkar um sögu, menningu og náttúru Íslands. Íslenski hesturinn hefur verið samofinn sögu okkar allt frá landnámi og kallaður þarfasti þjónn mannsins, stoð hans og stytta í frásögnum um harðbýlið sem íslenska þjóðin bjó við um aldir og enn í dag er hann mikilvægur fyrir bændur og gleðigjafi fyrir íbúa í þéttbýlinu um land allt.
Fátt kallar fram sterkari hughrif, gleði og væntumþykju hjá erlendum ferðamönnum en stóðin sem sjá má víða í sveitum landsins. Þúsundir ferðamanna fara í lengri og styttri hestaferðir á ári hverju, kynnast íslenska hestinum og njóta íslenskrar náttúru á einstakan hátt. Að spilla þeirri náttúruupplifun og því orðspori að Íslendingar séu sannir dýravinir gæti orðið þjóðinni afar dýrkeypt. Leiðsögumenn telja að orðspori Íslands og hagsmunum íslenskrar ferðaþjónustu sé stefnt í bráða hættu með þessu framferði gagnvart varnarlausum dýrum.
Leiðsögn-stéttarfélag leiðsögumanna fer þess á leit við stjórnvöld að þau banni samstundis blóðtöku úr hryssum á Íslandi.
Fyrir hönd stjórnar Leiðsagnar
Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunarráðherra skipaði sl. haust starfshóp um menntun og starfsþjálfun leiðsögumanna. Starfshópnum var ætlað að skoða hvort og þá hvernig hægt væri að efla menntun og starfsþjálfun leiðsögumanna með áherslu á neytendavernd, náttúruvernd og öryggi. Hópnum var ætlað að líta til erlendra fyrirmynda, s.s. frá Nýja-Sjálandi, við mótun mögulegra tillagna um mismunandi kröfur til mismunandi gerðar leiðsagnar og leggja til grundvallar evrópska staðla um leiðsögunám og hæfi í tungumálum, sem og reglugerð um viðurkenningu á faglegri menntun og hæfi til starfa. Í starfshópnum sátu fulltrúar Ferðamálastofu, sem jafnframt var formaður hópsins, Hæfniseturs ferðaþjónustunnar, Leiðsagnar – stéttarfélags leiðsögumanna, mennta- og menningarmálaráðuneytis, Samtaka ferðaþjónustunnar og umhverfis- og auðlindaráðuneytis. Sjá nánar á þessari slóð: https://www.stjornarradid.is/efst-a-baugi/frettir/stok-frett/2021/06/22/Starfshopur-um-leidsogumenn-skilar-skyrslu-til-radherra/
Kæru leiðsögumenn.
Eftir því sem mér heyrist á leiðsögumönnum sem ég hef hitt og heyrt í undanfarna mánuði hefur sumarið sem nú er á enda verið nokkuð líflegt, mun líflegra en flest okkar áttu von á. Haustið virðist einnig nokkuð vel bókað hjá mörgum, einkum ökuleiðsögumönnum, og því ber að fagna. Hvað veturinn ber í skauti sér virðist erfitt að spá um, en sennilega verður hann heldur verkefnasnauður fyrir flesta leiðsögumenn fyrir utan þá sem eru í styttri ferðum, svo sem norðurljósaferðum. Ef marka má orð ýmissa aðila sem ég hef rætt við undanfarið, svo sem forystufólk Samtaka ferðaþjónustunnar og ýmissa ferðaþjónustufyrirtækja, er bókunarstaðan fyrir næsta ár býsna góð svo fremi sem veiruskrattinn sem herjað hefur á heimsbyggðina undanfarið hálft annað ár sæki ekki í sig veðrið enn á ný.
Í samtölum við þetta fólk, fjölda leiðsögumanna undanfarið og fleiri hefur komið fram að skortur á leiðsögumönnum virðist vera vandamál. Fátt af því fólki sem lauk námi í leiðsögn á síðasta og þessu ári og telst nú vera faglærðir leiðsögumenn hefur hafið störf sem slíkt þrátt fyrir eftirspurnina og jafnvel reyndir, faglærðir leiðsögumenn hafa horfið til annarra starfa. Ástæðan virðist í meginatriðum vera tvíþætt. Ótryggt ráðningasamband og lág laun. Ef svo heldur sem horfir og ferðaþjónustan kemst á fullt skrið fyrripart næsta árs gæti því stefnt í alvarlegan skort á leiðsögumönnum.
Hlutverk Leiðsagnar er að gæta hagsmuna félagsmanna sinna, leiðsögumanna, berjast fyrir bættum launum og vinnuumhverfi. Stöðugt er unnið að því að þjónusta leiðsögumenn sem eru í vafa um rétt sinn gagnvart vinnuveitendum og því miður eru of mörg dæmi um það undanfarið að fyrirtæki reyni að notfæra sér núverandi ástandi til að hýrudraga leiðsögumenn. Kjaranefnd félagsins og forysta þess leitast þá við að koma félagmönnum til aðstoðar, enda er það mun skilvirkara en að einstakur félagsmaður standi í stappi við vinnuveitandann. Ég vil því hvetja leiðsögumenn eindregið að leita til félagsins hafi þeir spurningar varðandi launakjör og ráðningarfyrirkomulag. Erindi sem þessi geta verið flókin en reynt er að svara öllum erindum eins fljótt og auðið er.
Dagana 15. og 16. október sótti ég fróðlega ráðstefnu Landsbjargar, Slysavarnir, sem haldin er á tveggja ára fresti og var þá haldin í fjórða sinn. Þar hitti ég fjölmarga aðila sem vinna að öryggismálum í landinu, sérfæðinga í náttúruvá, merkingum á ferðamannastöðum o.fl., sjá: https://slysavarnaradstefna.landsbjorg.is/.
Meðal erinda var kynning á Vegrúnu sem er nýtt merkingakerfi, ætlað öllum þeim sem setja upp merkingar á ferðamannastöðum eða friðlýstum svæðum. Vegrún stendur öllum til boða jafnt opinberum aðilum sem og einkaaðilum um allt land. Kerfið er hannað til að samræma merkingar hér á landi, til einföldunar fyrir uppbyggingaraðila og til að bæta upplifun ferðamanna, auka gæði, samræma upplýsingagjöf og auka öryggi og er þannig mikilvægur hluti af stýringu ferðamanna og slysavörnum.
Í umræðum að erindinu loknu kom fram að samráð var haft við ýmsa aðila í ferðaþjónustunni, ferðafélög og útivistarsamtök. Ekkert samráð var hins vegar haft við leiðsögumenn við undirbúning þessa mikilvæga verkefnis. Ég gerði alvarlegar athugasemdir við það og mun verða bætt úr því við áframhaldandi þróun merkingakerfisins.
Fyrr í dag, fimmtudaginn 28. október kynnti Kjaratölfræðinefnd fróðlega skýrslu um þróun launa á Íslandi, en hún getur verið afar gagnleg í undirbúningi þeirra kjaraviðræðna sem fara í hönd á næsta ári, sjá: www.ktn.is. Stjórn og kjaranefnd Leiðsagnar munu rýna skýrsluna og bera þær upplýsingar sem þar koma fram saman við kjör og launaþróun leiðsögumanna undanfarin ár.
Að lokum. Á fundi Trúnaðarráðs í síðustu viku kom fram sú hugmyndi að við leiðsögufólk myndum hittast óformlega seinnipartinn í nóvember, spjalla saman og efla tengslin okkar á milli. Staður og stund hafa ekki verið ákveðin, en tilkynning þess efnis verður send út þegar það liggur fyrir.
Kær kveðja,
Friðrik Rafnsson
formaður Leiðsagnar-stéttarfélags leiðsögumanna
Ágætu félagsmenn,
Vakin er athygli á neðangreindri ráðstefnu Landsbjargar um öryggi og slysavarnir. Á ráðstefnunni verða öryggismál í ferðaþjónustu áberandi að vanda og eru félagsmenn hvattir til að skrá sig leiks.
|
Miðvikudaginn 6. október birti Friðrik Rafnsson, formaður Leiðsagnar-stéttarfélags leiðsögumanna, eftirfarandi grein í Fréttablaðinu.
Flestir Íslendingar hafa skiljanlega sjaldan eða aldrei notið þjónustu íslenskra leiðsögumanna hér heima, en hafa væntanlega séð þeim bregða fyrir klædda skrautlegum útivistarfatnaði malandi með hóp túrista á eftir sér á helstu ferðamannastöðum, haldandi á hljóðnema í rútu sem troðfull er af ferðamönnum eða leiðandi hópa fólks um þéttbýli jafnt sem fjöll og firnindi.
Hvernig sem því er háttað er þarna á ferðinni framlínufólkið í ferðaþjónustunni því faglærðir leiðsögumenn, sem aukinheldur að stærstum hluta háskólamenntaðir, eru það fólk sem sér um að framkvæma skipulagðar ferðir og ber einna mesta ábyrgð á því að stór hluti ferðamanna sem hingað koma njóti þess að ferðast um landið öruggir og snúi aftur ánægðir og margs vísari um land og þjóð.
Augu og eyru
Vissulega felst starf okkar leiðsögumanna í að miðla þekkingu á landi okkar, náttúru, sögu og menningu. Halda athygli farþeganna klukkutímum, stundum dögum saman, fræða þá og skemmta þeim enda eru þeir hingað komnir til að njóta lífsins. Þess vegna þarf góður leiðsögumaður að rækta í sér sagnamanninn, þá skemmtilegu íslensku hefð, kunna að segja frá. En hann þarf líka að kunna að „lesa salinn“ eins og leikarar kalla það, skynja væntingar farþeganna og laga sig að þeim. Leiðsögumaður sem fer til dæmis Gullhring með breskar unglingsstúlkur einn daginn og franska eldri borgara næsta dag matreiðir sama fróðleik augljóslega ekki á sama hátt ofan í svo ólíka hópa. Þess vegna eru eyrun ekki síður mikilvæg fyrir góðan leiðsögumann en munnurinn.
Menningarlæsi
Málið flækist enn þegar leiðsögumaður er með fólk af mörgum þjóðernum í sama hópnum. Yfirleitt er þá notast við það tungumál sem flestir sem hingað koma tala að einhverju marki, ensku, en sú kunnátta er stundum ekki burðug meðal allra farþega. Þá skiptir lipurð leiðsögumannsins í mannlegum samskiptum enn meira máli. Og það mætti jafnvel taka þetta enn lengra og segja að þá skipti menningarlæsi leiðsögumannsins höfuðmáli.
Menningarlæsi er flókið hugtak, en í stuttu máli gerir sá eða sú sem er læs á menningu og trúarbrögð annarra sér grein fyrir helstu siðum og venjum sem einkenna hana og virðir það í hvívetna. Annars getur viðkomandi lent í því að særa eða móðga viðkomandi sárlega. Menningarheimar Bandaríkjamanna, Indverja, Japana, Marokkóbúa og Frakka eru til dæmis gerólíkir, borðsiðir og persónumörk mismunandi. Leiðsögumenn verða að kunna skil á þeim og þjóna þeim samkvæmt því og það er ekki alltaf auðvelt, einkum þegar hópar eru blandaðir. Aðferðin sem ég held að flestir leiðsögumenn beiti þegar þeir eru með farþega frá gerólíkum menningarheimum er því sú að feta vandaðan meðalveg í ferðunum og reyna að prjóna við fróðleikinn með einstaka farþegum í stoppum eða þegar færi gefst og tryggja þannig að allir séu ánægðir.
Öryggi og gleði á norðurhjara veraldar
Við heimafólkið kippum okkur ekkert upp við það þótt veðrið breytist í sífellu, jörð skjálfi og eldfjöll gjósi. Mörgu ferðafólki sem hingað kemur bregður hins vegar verulega í brún við það eitt að aka í gegnum ógnvekjandi hraunbreiðu í misjöfnu veðri frá Keflavíkurvelli til Reykjavíkur og spyr sig ráðvillt hvert það sé eignlega komið. Er það virkilega komið þangað sem það vildi fara, í ævintýraferð á eldfjalla- og jöklaeyju á hjara veraldar þar sem náttúruöflin eru ógnvekjandi? Þá sem endranær eru faglærðir og vel þjálfaðir leiðsögumenn lykilfólkið í ferðaþjónustunni. Þeir eru brúarsmiðir milli menningarheima, trygging fyrir því að erlendu gestirnir okkar njóti Íslandsferðarinnar í botn, átti sig á því að þótt landið geti verið ógnvekjandi sé það líka fallegt, heillandi og spennandi. Mesta umbun leiðsögumannsins felst því í að hjálpa fólki að höndla þessar gríðarlegu andstæður, njóta þeirra og kveðja það loks örlítið ráðvillt en glatt og stolt yfir að hafa öðlast nýja og óviðjafnanlega lífsreynslu.
Höfundur er formaður Leiðsagnar, stéttarfélags leiðsögumanna
|
|
|
|
|
Kæra leiðsögufólk
Eitt af því sem þarf að efla innan Leiðsagnar er aukið upplýsingaflæði. Ég hyggst því senda reglulega pistla til að upplýsa
ykkur um gang mála, en jafnframt er ykkur velkomið að senda fyrirspurnir, kvartanir, hrós eða hvers kyns ábendingar á
formaðThis email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it. um hvaðeina sem ykkur liggur á hjarta, og mun ég reyna að svara þeim eftir bestu getu.
Ég vil byrja því að þakka fyrir það traust sem félagsmenn sýndu mér á aðalfundi félagsins 8. júní síðastliðinn þegar ég var
kosinn formaður félagsins. Það var vissulega afar mjótt á mununum, aðeins eitt atkvæði skildi að okkur Óskar Kristjánsson,
mótframbjóðanda minn og fyrrum gjaldkera félagsins. Ég vil þakka honum drengilega umræðu í aðdraganda kosninganna og
vona að við fáum að njóta krafta hans áfram í þágu félagsins.
Nýja stjórnin hefur lent í nokkrum áföllum á þessum fyrstu mánuðum; Júlíus Freyr Theodórsson sagði af sér sökum anna og
var Snorri Steinn Sigurðsson kjörinn varamaður í hans stað. Fyrir rúmum tveimur vikum tilkynnti ritari félagsins, Jakob S.
Jónsson, skyndilega afsögn sína úr stjórn, trúnaðarráði og kjaranefnd, en ákvað síðan að draga hana til baka þar sem ekki
var um neinn málefnalegan ágreining að ræða, og var það samþykkt á fundi stjórnar og trúnaðarráðs í gær, mánudaginn
6.september.
Stjórn stéttarfélagsins er því þannig skipuð nú: Friðrik Rafnsson formaður, Snorri Steinn Sigurðsson varaformaður, Valva
Árnadóttir gjaldkeri, Jakob S. Jónsson ritari og Harpa Björnsdóttir meðstjórnandi. Frá aðalfundi hefur stjórn fundað fimm sinnum
til að ræða og ákveða ýmis mál. Meðal þeirra má nefna skipulag á upprifjunarnámskeiði um skyndihjálp á vegum Rauða
krossins, samning um leigu á nýju skrifstofuhúsnæði að Stórhöfða 29, útgáfu kynningarefnis fyrir nýja leiðsögumenn, kynningu
á leiðsögumannsstarfinu í Verkmenntaskóla Akureyrar og ýmis önnur mál sem koma fram í fundargerðum á vef Leiðsagnar.
Þegar stjórnarskipti áttu sér stað í júní var óvissan um sumarið algjör vegna covid-19, en þegar losað var um hömlur í byrjun
júlí tók ferðaþjónustan snöggan kipp og undanfarna mánuði virðast leiðsögumenn hafa haft nóg að gera, og sumir gott betur
en það, einkum ökuleiðsögumenn. Ég hef heyrt það og séð á ferðum mínum í sumar að leiðsögumenn voru fegnir og glaðir að
geta loks aftur farið að vinna við það sem þeim finnst skemmtilegra og meira gefandi en flest annað. Fljótlega fóru þó að
heyrast þær raddir að smitvarnir í rútum, á veitingastöðum og hótelmóttökum væru ekki alltaf sem skyldi. Til að bregðast við
því skrifaði ég grein í Fréttablaðið miðvikudaginn 4. ágúst undir yfirskriftinni Framlínufólkið í ferðaþjónustunni" þar sem segir
m.a. "Þrátt fyrir frábæran árangur í sóttvörnum og bólusetningu hvíldi samt skuggi veirunnar yfir öllum sem umgengust okkar
erlendu gesti og gerir það nú sem aldrei fyrr þegar hún virðist enn og aftur komin í veldisvöxt. Ég leyfi mér að fullyrða að
langflest ferðaþjónustufyrirtæki gera allt sem í þeirra valdi stendur til að koma í veg fyrir smit farþega og starfsmanna; spritta,
nota grímur, hólfaskipta og uppfræða ferðafólkið. Það breytir því ekki að leiðsögumenn eru eðli starfsins samkvæmt í
langmestri og nánustu samskiptunum við okkar erlendu gesti og eru þar af leiðandi í stöðugri hættu að smitast. Við það bætist
að ráðningasamband leiðsögumanna og ferðaþjónustufyrirtækja er stundum ekki nógu skýrt og veikindaréttur óljós og ég veit
dæmi þess að þaulvanir leiðsögumenn hafi afþakkað verkefni af þessum ástæðum. Kæruleysi eða reddingar við núverandi
aðstæður er ekki boðlegt." Nú, rúmum mánuði seinna, er þetta nánast óbreytt. Förum varlega og verum fagleg, það er allra
hagur.
Nokkuð hefur borið á því að erlendir aðilar hafi tekið upp fyrri háttu, rútufyrirtæki hafi að sögn verið með ferðir þar sem
réttindalausir ökuleiðsögumenn hafi verið að störfum og að erlendir hópstjórar hafi gengið í störf íslenskra, faglærðra
leiðsögumanna. Slíkt er ekki boðlegt og mun Leiðsögn þrýsta á að tekið verði á þessu í samvinnu við SA, SAF og þar til bær
yfirvöld.
Nú þegar ferðaþjónustan er (vonandi) að taka verulega við sér hefur Leiðsögn fengið ábendingar um vaxandi áherslu
fyrirtækja að semja við leiðsögumenn um verktöku í stað þess að vera launþegar, og bjóða verktakaálag sem er fjarri því að
standa undir launatengdum greiðslum. Auk þess er þannig ráðningasamband óboðlegt fyrir sérfræðinga eins og leiðsögumenn.
Til að auðvelda leiðsögumönnum að átta sig á því hvað verktaka gefur raunverulega í laun, verður sérhönnuð reiknivél
bráðlega verða sett inn á innri vef félagsins þar sem fólk getur slegið inn ýmsar launaforsendur og séð hvernig það kemur út.
Það mun auðvelda fólki mjög vinnuna og getur orðið mikilvægt hjálpartæki í komandi kjarasamningalotu.
Eins og við vitum er starf leiðsögumannsins afar skemmtilegt og gefandi. En því fylgir líka mikil ábyrgð og það skilar sér ekki
nægilega vel í þeim launum sem við fáum greidd fyrir okkar vinnu. Til að breyta því þurfum við stöðugt að sinna starfi okkar
af metnaði, fagmennsku og alúð gagnvart farþegunum okkar og tryggja að ferðaþjónustufyrirtækin, vinnuveitendur okkar,
standi sig í stykkinu í hvívetna. Ennfremur þurfum við leiðsögumenn að stilla betur saman strengi, skiptast á skoðunum og
komast að sameiginlegri niðurstöðu sem þokar okkur áfram og upp. Það er sameiginlegur hagur okkar allra.
Reykjavík, 7. september 2021.
Friðrik Rafnsson, formaður Leiðsagnar - stéttarfélags leiðsögumanna
